zaterdag 15 september 2012

Hogere kringen - Viveca Sten


Na het startschot van de jaarlijkse zeilwedstrijd rond het eiland Gotland blijft een enorm jacht achter. De doodgeschoten kapitein blijkt Oscar Juliander te zijn, succesvol zeiler en vicepresident van de Koninklijke Zweedse Zeilvereniging, en daarnaast een bekend en gerenommeerd advocaat.
Thomas Andreasson, Margit Grankvist en de rest van het politieteam beginnen direct een onderzoek naar zijn levenswandel. Ze komen terecht in de wereld van de hogere kringen. Achter Oscars charmante façade gaan ontrouw, drugs, bedreigingen en duistere transacties schuil. Kreeg zijn bedrogen echtgenote genoeg van hem? Of had hij vijanden gemaakt in zijn functie van bestuurder?

Hogere kringen - Viveca Sten
Publicatiedatum: 2012
Originele titel:  I den innersta kretsen (2009)
Vertaling: Tineke Jorissen-Wedzinga
Uitgeverij: Querido - Q
ISBN: 90-214-4254-x / 414 p.

BOB-score  3/5

Op de korrel
Vorig jaar verscheen het debuut Stille wateren van de schrijfster en voormalig juriste Viveca Sten. In haar eersteling introduceert zij politieman Thomas Andreasson die een moord op het eilandje Sandhamn moet oplossen. Hierbij krijgt hij ongevraagd hulp van zijn jeugdvriendin en juriste Nora Linde die samen met haar man Adam een vakantiehuisje heeft op het eiland.
In het vervolg dat de titel Hogere kringen heeft gekregen keren we terug naar Sandhamn dat de thuishaven is van de Koninklijke Zeilvereniging. Bij de start van een grote zeilrace wordt in de chaos rond het startschot de kapitein van de Emerald Gin doodgeschoten. Advocaat Oscar Juliander is een gerenommeerd wedstrijdzeiler en vice-president van de vereniging. Thomas is in de buurt als het fatale schot valt en als eerste politieman ter plekke. Midden op het water tussen tientallen boten die uitvaren voor de race is het een onmogelijke opgave om de dader te lokaliseren.
Nora Linde die in het debuut met haar echtgenoot in de clinch lag over een nieuwe baan heeft de volgende splijtzwam in haar huwelijk aangetroffen. Uit een erfenis heeft ze een indrukwekkend huis op Sandhamn verworven met veel dierbare herinneringen. Voor Adam is deze onverwachte meevaller de langverwachte opstap naar een huis in een chiquere omgeving. Het enige dat in zijn ogen nog moet gebeuren is de erfenis te gelde maken en hiervoor schakelt hij zonder overleg met Nora een makelaar in.
Terwijl Thomas en zijn collega’s zich verdiepen in de schimmige levenswandel van de advocaat en het bestuur van zeilvereniging zich buigt over de volgende voorzitter valt er een tweede slachtoffer. Wederom een prominent lid van het bestuur. Wie heeft het voorzien op de bestuursleden van de Koninklijke zeilvereniging?

Hogere kringen  maakt net als het debuut Stille wateren optimaal gebruik van het eilandje Sandhamn in zomertooi. De crème de la crème van het Zweedse zeilen is bij elkaar voor de grote race Gotland Runt, van oude adel tot nouveau riche om te kijken en vooral om gezien te worden .
Viveca Sten schreef met Hogere kringen een zomerse misdaadroman zonder zich te buiten te gaan aan de gangbare loodzware maatschappijkritiek. Nora helpt bij het onderzoek haar vriend Thomas met het uitspitten van wat juridische dossiers maar is vooral bezig om haar echtgenoot en schoonmoeder onder controle te krijgen. Thomas is naast zijn werk in een relatie met een collega gezogen en hiermee niet helemaal gelukkig. Al met al een prettig geschreven en vooral luchtige misdaadroman met de nodige relatieproblematiek die uiteindelijk en onvermijdelijk leidt naar de vaardige schutter.

zaterdag 1 september 2012

Het meisje met sneeuw in het haar - Ninni Schulman


Flaptekst:
Op een koude oudejaarsavond verdwijnt in Hagfors, een klein en afgelegen dorp ten noorden van Stockholm, de zestienjarige Hedda Losjö. Haar ouders worden verscheurd door verdriet en onzekerheid. Rechercheurs Petra Wilander en Christer Berglund krijgen de zaak toebedeeld en ontdekken dat Hedda een dubbelleven leidde.
Een aantal dagen later wordt het lichaam van een jong meisje aangetroffen. Het meisje is naakt en door een schot in het achterhoofd om het leven gebracht. De plaatselijke politie staat voor een van haar grootste uitdagingen: zou het Hedda kunnen zijn?
Journaliste Magdalena Hansson heeft na een pijnlijke scheiding Stockholm verlaten en is met haar zesjarige zoon Nils teruggekeerd naar haar geboorteplaats Hagfors, waar ze gaat werken voor de lokale krant. Ze hoopt dat de rust van het dorp haar goed zal doen. Maar alles verandert als ze betrokken raakt bij de verdwijning van Hedda en de zaak begint te onderzoeken. Het wordt haar duidelijk dat het afgelegen dorp niet zo vredig is als het lijkt: het zit vol duistere geheimen.

Het meisje met sneeuw in het haar - Ninni Schulman
Publicatiedatum: 2012
Originele titel: Flickan med snö i håret (2010)
Vertaling: Edith Sybesma
Uitgeverij: Prometheus
ISBN: 446-1966-7 / 341p.

BOB-score  3/5

Ondergesneeuwd
Journaliste Magda Hansson verhuist samen met haar zoon Nils na een moeizame scheiding van Stockholm naar haar geboorteplaats Hagfors. Beroepsmatig valt ze direct met haar neus in de boter wanneer blijkt dat kort na haar aankomst de zestienjarige Hedda spoorloos is verdwenen. De ongeruste ouders die dachten dat hun dochter oudjaar vierde bij vrienden, melden de verdwijning pas laat bij de lokale politie.
Rechercheurs Petra Wilander en Christer Berglund, jeugdvriend van Magda, openen het onderzoek en al snel blijkt waarom Hedda haar ouders niet al te veel heeft verteld over haar bezigheden. Wilander kan zich  goed verplaatsen in het ongeruste ouderpaar daar ze zelf ook een groenharige opstandige puber heeft thuiszitten die blijkbaar ook een geheim heeft dat niet met volwassenen kan worden gedeeld.
Bij haar onderzoek komt Magda op het spoor van een illegaal bordeel waar jonge meisjes worden misbruikt in een vrijwel leegstaand appartementencomplex. De meisjes worden in Moldavië geronseld met valse beloften over werk.  Aanbeland in Scandinavië er voor de slachtoffers geen weg meer terug. Bij de observatie van het bordeel door Christer en Petra worden klanten en financile transacties op film vastgelegd. Bewijslast die vreemd genoeg op voor Petra raadselachtige wijze verdwijnt.

Ninni Schulman was journaliste voor de Zweedse krant Expressen toen zij schreef over een rechtszaak waarbij vier jonge meisjes uit Moldaviwerden misbruikt in een bordeel in Hagfors. Schulman die zelf opgroeide in de omgeving van Hagfors gebruikt het gegeven van vrouwenhandel en prostitutie als basis voor haar debuut Het meisje met sneeuw in het haar.
Het lijkt een trend dat het succes van de Scandinavische misdaadroman journalisten aanspoort om de pen ter hand te nemen en een misdaadroman te schrijven. In vertaling verschijnen naast de eersteling van Ninni Schulman de debuutromans van de eveneens Zweedse journalistes Sofie Sarenbrant en Tove Alsterdal als het boek Schijndood van de Noor Thomas Enger.
Het meisje met sneeuw in het haar van Schulman borduurt voort op de vrouwenhandel en positioneert het verhaal in een kleine gemeenschap op het Zweedse platteland. Een van de vele dorpjes waarvan de bevolking gedreven door ontbrekende werkgelegenheid de grote steden opzoekt.
Werkende moeders zoals politievrouw Petra Wilander en journaliste Magda Hansson laveren tussen schuldgevoel en ambitie. Naast de misdaden in dit boek zijn sneeuw en ijzige temperatuur mede sfeer­bepalend. Gelukkig is er de altijd behulpzame buurman die het pad sneeuwvrij wil maken terwijl de lokale pizzeria haar specialiteiten serveert aan de inwoners van Hagfors.
Het geheel maakt van Het meisje met sneeuw in het haar een aardige maar redelijk doorsnee misdaadroman met de bijna vanzelfsprekende maatschappelijke betrokkenheid. Een verhaal dat aandacht vraagt van de lezer al was het alleen maar om de vele perspectiefwisselingen te kunnen blijven volgen die de schrijfster gebruikt.

In Zweden verscheen deze zomer het tweede deel Pojken som slutade gråta met journaliste Magda Hansson in de hoofdrol die definitief lijkt te zijn neergestreken in Hagfors.

Ik kan in het donker zien - Karin Fossum


Flaptekst:
Riktor is een eenzame man van rond de veertig die in een geriatrisch verpleegtehuis werkt. Hij heeft een hekel aan zijn patiënten en viert zijn sadistische lusten op hen bot. Zijn eenzaamheid doet hem toenadering zoeken tot de zwerver Arnfinn. Als hij deze bij hem thuis betrapt op diefstal, voelt hij zich zo verraden dat hij Arnfinn met een hamer doodslaat. Hij begraaft het lichaam in de tuin.
Wanneer er een verdacht sterfgeval is in het verpleegtehuis, wordt Riktor verdacht van moord en opgepakt. In de gevangenis maakt hij vrienden, het verblijf doet hem goed. Wanneer Riktor vrijkomt, is hij vastbesloten voortaan het rechte pad te bewandelen. Maar als in zijn tuin de heupfles van de zwerver gevonden wordt, gaat hij opnieuw achter de tralies. Ditmaal is het lot hem minder gunstig gezind.

Ik kan in het donker zien - Karin Fossum
Publicatiedatum: 2012
Originele titel: Jeg kan se i mørket (2011)
Vertaling: Lucy Pijttersen
Uitgeverij: Manteau
ISBN: 90-223-2671-3 / 231 p.

BOB-score  3/5

Gebrek aan empathie
De Noorse schrijfster Karin Fossum is terug met Ik kan in het donker zien. Geen misdaadroman over inspecteur Konrad Sejer ditmaal maar een psychologische thriller in de traditie van Patricia Highsmith. Fossum kruipt hierbij in de huid van de veertigjarige verpleger Riktor die werkt in een verpleegtehuis voor ouderen en wanhopig verlangt naar de aandacht van een vrouw.
Naast zijn werk brengt Riktor veel tijd door in het park bij het meer Messer. Hier observeert hij zijn medemens; ik kijk dwars door mensen heen, ik zie wat zich in de binnenste, donkerste uithoek van hun geest verbergt. Wat boosaardigheid betreft, ga ik bij iedereen van het ergste uit.
Een vooroordeel dat wordt bevestigd wanneer hij de alcoholverslaafde Arnfinn een aantal maal thuis ontvangt en ruim voorziet van wodka in ruil voor zijn gezelschap.
Op zijn werk geeft Riktor zijn eigen boosaardigheid ruim baan. Op een geniepige manier mishandelt hij de patiënten die aan zijn zorg zijn toevertrouwd. Medicatie wordt achtergehouden en hij bespot de opgebaarde  doden. Wanneer een van de patiënten onverwacht komt te overlijden valt de verdenking al snel op Riktor.  Er zijn sterke aanwijzingen dat hij verantwoordelijk was voor de dood van de vrouw. Hij wordt gevangengezet in afwachting van de rechtszaak en krijgt een advocaat toegewezen. Gedurende zijn voorarrest mag hij in de keuken werken bij de kokkin Margareth. Een weduwe met oranjekleurig haar en spitse, elfachtige oren die een grote indruk bij Riktor achterlaat.

Karin Fossum zegt in een interview dat zij als schrijfster sterk is beïnvloed door een moord in haar directe omgeving. Een moeder van drie kinderen doodt het jongste en probeert zichzelf het leven te benemen. De schrijfster zegt dat zij probeert te begrijpen waarom goede mensen soms slechte dingen doen en wil de lezer sympathie te laten voelen voor de medemens die uit de bocht is gevlogen. Hierbij kan zij putten uit de tien jaar die zij heeft gewerkt met wanhopige mensen aan de rand van de samenleving, drugs- en alcoholverslaafden vaak in combinatie met psychische problemen.
Hoe zeer Fossum ook haar best doet in Ik kan in het donker zien, zij slaagt er niet helemaal in om de sympathie van de lezer bij Riktor te krijgen. Zijn worsteling om in contact te komen met zijn medemens wordt gedetailleerd vormgegeven maar zijn gebrek aan empathie creëert een moeilijk te overbruggen afstand tussen personage en lezer. Hiermee wordt het doel van Fossum om de lezer emotioneel te raken niet bereikt en zakt Riktor langzaam door het ijs zonder dat iemand hem een helpende hand zal toereiken.